Merkataritza-lokalak, hala nola janari-dendak, moda-dendak, tabernak, aholkularitza, ile-apaindegiak edo estankoak, hiri-eraikinen zati garrantzitsu bat dira, batez ere hirietako erdiguneko auzoetan.
Etxebizitzak bezala, eremu horiek jabe-komunitate baten parte dira, eta horrek hainbat erantzukizun finantzario dakarzkie merkatariei. Baina oso ohikoa da auzo-komunitateetan zalantza sortzea ea beren eraikineko merkataritza-lokalen jabeek komunitateak ezarritako kuota ordaindu behar duten.
Erantzuna begi-bistakoa dirudien arren, alderdi batzuk aztertu behar dira; izan ere, beti bezala, ezer ez da zuria edo beltza, ñabardurak daude.
Jabetza Horizontalari buruzko Legearen arabera, jabe guztiak, dela etxebizitzetakoak, dela merkataritzako lokaletakoak, beharturik daude finkaren mantentze-lan orokorren gastuak ordaintzera, bai eta banakakoak ez diren zerbitzu eta kargak ere.
Hala ere, kasu batzuetan, merkataritza-lokalen jabeek ezin dute komunitateko espazio komunetarako sarbide zuzenik izan, hala nola atarietarako, lorategietarako, igerilekurako, aparkalekurako edo igogailuetarako. Egoera horren aurrean, zein da jarduteko modu zuzena?
Lehenik eta behin, komunitatearen eraketa-titulua edo estatutuak berrikusi behar dira. Bertan, gastuei, partaidetza-kuotei eta ordainketa-salbuespenei buruzko baldintzak zehaztu behar dira, informazio hori baita garrantzitsuena eta aplikatu beharrekoa. Kasuistika hori islatzen ez bada, komunitatearen historian begiratu behar da egin beharreko kontribuzio doitua ezartzeko barne-araubideko arauak onartu diren.
Oro har, ekarpen doitu horrek lokalaren jabeak erabiltzen dituen oinarrizko zerbitzuak soilik estaliko lituzke, hala nola elektrizitatea, ura edo gasa. Komunitatearen legezko agiriek gai hori argitzen ez badute, bizilagunen batzarrari dagokio erabakitzea lokal komertzialen jabeek kuota osoa ordainduko duten edo erabiltzen dituzten zerbitzu edo espazioak jasotzen dituen zatia.
Garrantzitsua da gogoratzea ezen, ezein xedapenek lokalaren jabea kuota ordaintzetik salbuesten ez badu, kuota hori Jabetza Horizontalaren Legearen arabera ordaindu behar dela, salbuespenik gabe.
Izan ere, gaizki-ulerturik gerta ez dadin, eraikin batean negozio bat ezarri aurretik finkaren presidentearengana edo administratzailearengana jotzea gomendatzen da, jabe berriei finantza-betebeharren eta kontribuzio horiek estaltzen dituzten zerbitzuen berri eman diezaien.
Beraz, merkataritza-lokalek komunitatearen kuota ordaindu behar duten galderaren erantzuna izartxoa duen “bai” bat da, merkataritza-lokalek komunitatearen kuota ordaindu behar baitute, nahiz eta kasu batzuetan kopurua etxebizitzena baino txikiagoa izan zerbitzu batzuk ez erabiltzeagatik. Gakoa da Jabetza Horizontalaren Legea onartzea eta komunitatearen legezko dokumentuak kontsultatzea, lokal bakoitzaren kuota espezifikoa zehazteko.
